از دهه ۱۹۹۰ به بعد، سیاست اروپا در مورد جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر تعامل و تقویت جریان به اصطلاح «معتدل» در ایران بوده است. طی دو دهه گذشته (۲۰۰۲- ۲۰۲۳)، پرونده هسته‌ای دلیل اصلی سیاست اروپا در مورد ایران بود. پس از امضای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در وین در ۱۴ ژوئیه ۲۰۱۵، مذاکرات هسته‌ای نقش حیاتی در جلوگیری از خطر یک جنگ احتمالی و حرکت به سوی مناسبات اقتصادی داشت. فقط پس از آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ و شکست مذاکرات هسته‌ای با دولت بایدن (مارس ۲۰۲۱- اوت ۲۰۲۲) بود که قدرت‌های اروپایی به موضوع برنامه هسته‌ای ایران فراتر از پرونده هسته‌ای پرداختند.
تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه نهادهای روسی و ایرانی، ابزاری سیاسی برای مهار روسیه و همچنین متوقف کردن حمایت نظامی ایران از این کشور به شمار می‌روند. پس از آغاز جنگ اوکراین، ایران به حامی نظامی اصلی روسیه تبدیل شد و هدف دور چهارم تحریم‌های اروپا قرار گرفت. در عین حال، اتحادیه اروپا در نظر دارد بسته‌ای شامل ۱۰ تحریم را علیه روسیه تصویب کند.
هدف تلاش‌های جدید اروپا، متوقف کردن انتقال فناوری دو منظوره به ایران و روسیه است و اروپایی‌ها می‌کوشند از تولید تجهیزات نظامی از طرف روسیه و ایران با واردات اجزاء حساس و برای استفاده در اوکراین ممانعت کنند. این سیاست نیازمند هماهنگی‌های لازم و دقیق با واشنگتن و لندن است. همچنین، اتحادیه اروپا می‌خواهد کشورهای دنیا را در ارتباط با اعمال تحریم‌های اقتصادی خود متقاعد کند و در عین حال، به خطر پیشرفت نظامی ایران اشاره دارد، هرچند هیچ اقدامی برای مقابله با تلاش‌های جنگی روسیه در اوکراین صورت نگیرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
تلاش‌های کشورهای اروپایی همچنین باید بر اجرای تحریم‌های موجود علیه ایران و یافتن راه‌های همکاری با دولت‌های منطقه متمرکز باشد. هدف فقط جلب توجه همگان به موضوع حمایت نظامی ایران از روسیه نیست، بلکه شامل همکاری با کشورهای منطقه است که پس از انقلاب ۱۹۷۹، شاهد جنگ‌طلبی جمهوری اسلامی ایران بوده‌اند.
تلاش‌های کشورهای اروپایی نباید فقط به فعالیت‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران در اوکراین معطوف باشد. در واقع، حکومت ایران همچنان از نیروهای نیابتی خود حمایت می‌کند و سرگرم تکثیر فناوری پهپادی و موشکی در خاورمیانه است، حال آنکه تمرکز کشورهای غربی صرفا به جنگ اوکراین محدود می‌شود. اینگونه فعالیت‌های بی‌وقفه ایران، به منافع اروپا در کل و به امنیت انرژی کشورهای اروپایی به طور خاص نیز صدمه وارد می‌کند.
اکنون هدف کشورهای اروپایی این است که پس از اقدام ایران به تحویل صدها پهپاد به نیروی نظامی روسیه و استفاده از آن‌ها در اوکراین، پیام محکمی به ایران بدهند. همچنین موضوع دیگری نیز مطرح است: ادعای استفاده از مستشاران نظامی ایرانی عضو سپاه پاسداران در کریمه و بلاروس برای آموزش نیروهای نظامی روسی در زمینه استفاده از تجهیزات نظامی ایرانی. با توجه به این امر، اتحادیه اروپا چاره‌ای ندارد مگر اینکه نهادهای ایرانی از جمله سازمان‌های مرتبط با سپاه پاسداران را که به باور اتحادیه اروپا پهپادها را به روسیه ارسال می‌کنند، هدف تحریم قرار دهد.
از ۱۰ اکتبر ۲۰۲۲ به بعد، اتحادیه اروپا سه بسته تحریمی علیه ایران اعلام کرده است که بیش از میزان تحریمی است که طی ۹ سال گذشته اعمال شده بود. از نظر جامعه سیاسی اروپا، موضوع پهپادها و احتمال تحویل موشک‌های ایرانی به نیروهای نظامی روسیه به مراتب مهم‌تر از سرکوب اعتراض‌ها در ایران است که در حال حاضر، در صدر برنامه رسانه‌ها در اروپا قرار دارد.
پیام اتحادیه اروپا به تهران در حال حاضر این است: اگر حکومت ایران سیاست همکاری نظامی با روسیه را دنبال کند، هزینه آن همچنان افزایش خواهد یافت. آن‌ها همچنین می‌خواهند ابعاد روابط نزدیک کنونی بین ایران و روسیه و در عین حال، خطر خیانت روسیه به تعهداتش به ایران را نیز ترسیم کنند. این امر، دلیل اصلی ادامه مذاکرات هسته‌ای با ایران پس از آغاز جنگ در اوکراین بود تا به این ترتیب، منافع روسیه در انزوای استراتژیک ایران مشخص شود. در مجموع در حال حاضر، هدف اصلی سیاست اروپا کاهش انتقال تسلیحات ایران به روسیه است.
برای رسیدن به این هدف، اتحادیه اروپا هزینه‌های اقتصادی بیشتری بر تهران تحمیل می‌کند تا همکاری نظامی‌اش را با روسیه متوقف کند. همچنین آن‌ها می‌کوشند تا فروش حامل‌های انرژی از طرف ایران را هدف قرار دهند تا اجازه ندهند روسیه با استفاده از ایران تحریم‌های اقتصادی ایالات متحده و اروپا را دور بزند. این امر به‌ویژه در مورد پروژه روسیه-ایران برای ساخت یک کریدور زمینی برای دور زدن تحریم‌های اقتصادی صادق است. علاوه بر افزایش فشار بر ایران، اتحادیه اروپا خواهد کوشید تا ثابت کند ایران با دادن پهپادهای نظامی به روسیه، برجام را نقض می‌کند. باید ذکر کرد که تحریم‌های جدید اروپا علیه ایران باید بیشتر بر کیفیت تاکید داشته باشند تا کمیت و همچنین باید مکانیسم‌های اجرایی موثری نیز ایجاد شود و این موضوع صرفا به اعلام نمادین تحریم‌ها محدود نشود.
تحریم‌های جدید افرادی را که مسئول اتخاذ تصمیم‌های نظامی و سیاسی‌اند و همچنین، فعالان عرصه تبلیغات و دروغ‌پراکنی (disinformation) را هدف قرار می‌دهد. آخرین تصمیم نمادین عمده‌ای که ممکن است از طرف اتحادیه اروپا اتخاذ شود قرار دادن سپاه پاسداران در فهرست سازمان‌های تروریستی است؛ موضوعی که گفته می‌شود لندن در حال بررسی آن است. در حال حاضر، افراد درون حاکمیت ایران نیز در مورد هزینه اقتصادی حمایت نظامی از روسیه بحث و گفت‌وگو می‌کنند. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس سابق کمیته امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ایران، چنین عنوان کرده است که به‌دلیل دادن پهپاد به روسیه، اروپا در حال بررسی افزودن نام سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی است. واهمه جمهوری اسلامی ایران از آن است که ممکن است به‌عنوان متحد نظامی اصلی روسیه شناخته شود و در نتیجه، به جبهه جدیدی در جنگ روسیه علیه اوکراین تبدیل شود.
تغییری که ممکن است در ماه آینده رخ دهد این است که کشورهای اروپایی در مورد افزودن نام سپاه پاسداران به فهرست سازمان‌های تروریستی این قاره به اجماع برسند. در حال حاضر، لهستان و مجارستان با این کار مخالفت کرده‌اند. آنچه احتمالا به این امر منجر خواهد شد این است که ایران موشک‌هایی در اختیار نیروهای نظامی روسیه قرار دهد که بتواند علیه کشورهای اروپای شرقی مورد استفاده قرار بگیرد. در پایان، تحویل موشک به روسیه ممکن است موجب آن شود که اروپا گام بعدی را برداشته و سپاه پاسداران را به‌عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کند.
